Γυναικεία Παραδοσιακή Φορεσιά Πυλαίας
Ο Σαγιάς
…. « Σαγιάς είναι η γυναικεία Καπουτζηδιανή φορεσιά ,που όπως οι περισσότερες φορεσιές της Βαλκανικής, έχει και αυτή τις ρίζες της στη Βυζαντινή παράδοση.
Η ολοκληρωτική κάλυψη του σώματος απ΄ την κορυφή ως τα νύχια, οι ιδιαίτερες ονομασίες των εξαρτημάτων (καμίσιου-πκάμσου, καβάδιου-καβάδι κ.λ.π.)τα αγαπημένα χρώματα καθώς και η τάση για πολυτέλεια στα υλικά, φανερώνουν την προέλευσή τους.
Η λέξη σαγιάς προέρχεται από το ΣΑΓΙΟΝ ,oνομασία του πολεμικού μανδύα ή επενδύτη των αρχαίων Γαλατών και Ρωμαίων. Στα διακοσμητικά στοιχεία τόσο του σαγιά της Πυλαίας, όσο και της γούνας, πρέπει να αναζητηθεί η επίδραση της Ανατολής. Εκείνο όμως που κάνει εντύπωση είναι ότι ο τύπος αυτός, ο οποίος κατάγεται άμεσα από την αμφίεση της Βυζαντινής κυράς, με απαραίτητο εξάρτημα την ποδιά καθώς και την κεντημένη τραχηλιά του πουκαμίσου, που αφήνει να φαίνεται ο στρογγυλεμένος στο στήθος σαγιάς, και μας φέρνει στο νου τη γυναικεία αμφίεση των Μινωϊκών χρόνων, όπως τη γνωρίσαμε από τις περίφημες τοιχογραφίες της Κνωσού και από τα εδώλια της Θεάς των όψεων.
Τη φορεσιά της Καπουτζήδας τη χαρακτηρίζουν : ο σαγιάς που έχει διαφορετικό χρώμα ανάλογα με την ηλικία και τις περιστάσεις και ο κεφαλόδεσμος, που καθώς περιστρέφεται γύρω από την τράχηλο, καλύπτει το λαιμό και πέφτει πίσω στην πλάτη.
Τη φορεσιά την αποτελούν: η φανέλλα με τα πλεχτά μανίκια, το μάλλινο ζωνάρι, η φούτα, το χρυσοκέντητο ζουνάρι, η γούνα,οι κάλτσες ή σκουφούνια, οι παντόφλες ή οι γαλέντζες.
Ο κεφαλόδεσμος ή κουκούλα, όπως τον λένε, σχηματίζεται με το τουλπάνι, το τσεμπέρι, το πισκίρι ή κάρπα και την άκρη.
Τη φορεσιά συμπληρώνουν οι αλυσίδες με τα φλουριά , το κλεικοτήρι, το σουργούτς ή λούδι, τα κρεματσούλια, τα μπελετζίκια , και τα δαχτυλίδια, τα κόλμαγια ( βραχιόλια)…»
Απόσπασμα από το βιβλίο : «Η ΠΥΛΑΙΑ στο πέρασμα των αιώνων» της Πυλαιώτισας συγγραφέα- λαογράφου ΦΑΝΟΥΛΑΣ ΤΣΟΥΚΑ- ΦΟΥΝΤΟΥΚΙΔΟΥ
